Bıyl Abaı Qunanbaıulynyń týǵanyna 175 jyl tolady. Halqymyzdyń uly perzentiniń mereıtoıyn laıyqty atap ótý úshin arnaıy qurylǵan komıssıya daıyndyq jumystaryn bastap ketti. Memleket kóleminde jáne halyqaralyq deńgeıde aýqymdy is-sharalar uıymdastyrý josparlanyp otyr. Biraq munyń bári toı toılaý úshin emes, oı-órisimizdi keńeıtip, rýhanı turǵydan damýymyz úshin ótkizilmek. Abaı Qunanbaıuly ǵulama, oıshyl, aqyn, aǵartýshy, ulttyń jańa ádebıetiniń negizin qalaýshy, aýdarmashy, kompozıtor retinde el tarıhynda óshpes iz qaldyrǵany sózsiz. Onyń óleńderi men qara sózderinde ult bolmysy, bitimi, turmysy, tirshiligi, dúnıetanymy, minezi, jany, dini, dili, tili, rýhy kórinis taýyp, keıin Abaı álemi degen biregeı…
Read MoreРубрика: janaliqtar
TÚRKIYADAǴY QAZAQ ELI “QAZAQ ELI”
1991 jyldyń 16 jeltoqsany kúni Qazaq eliniń táýelsizdigin sanaýly saǵattardyń ishinde moıyndaǵan Túrkıya respýblıkasy ekeni belgili. Sondaı-aq álem memleketteri arasynda Qazaqstanda óz elshiligin alǵashqylardyń biri bolyp ashqan da Túrkıya. Sodan bergi aralyqta eki memleket arasyndaǵy týystyq jáne dostyq pen áriptestik ayasyndaǵy qarym-qatynas tereńdeı túsýde. Sonyń biri – joǵary bilim berý salasyndaǵy baılanystar. Osy oraıda Q.Jubanov atyndaǵy Aqtóbe óńirlik memlekettik ýnıversıteti men Túrkıyanyń joǵary oqý oryndary arasyndaǵy qarym-qatynastardyń ayasy meılinshe keń ekenin aıtqan jón. Onyń aýqymy joǵary bilim berýdiń tıimdiligin kóterý, ǵylymı-zertteý qyzmetiniń deńgeıin ósirý, stýdentter men magıstranttardyń akademıyalyq utqyrlyǵyn…
Read MoreQUDAIBERGEN JUBANOV JÁNE QAZAQ TERMINOLOGIYASYNYŃ KEIBIR MÁSELELELERI
Óz ómirin tutastaı qazaqtyń tili men mádenıetiniń órleı túsýine baǵyshtap, nebári 40-qa endi shyqqan shaǵynda halyq jaýy atanyp mert bolǵan tilshiniń ózge eńbekterin ózge jurt aıta jatar. Meniń bul jolǵy maqsatym – Qudaıbergen Jubanovtyń qazaq jazýynyń emlesi men termınologıyasyna qatysty eńbekterine nazar aýdarý, ásirese termınologıyaǵa baılanysty oılary men pikirlerine boılaý. Bir qaraǵanda onyń termın týraly jazǵan eńbegi shamaly ǵana. Atap aıtqanda «O specıfıke slov-termınov» (1933 j.), «O termınologıı kazahskogo lıteratýrnogo yazyka» (1935 j.), «Prıncıpy termınologıı kazahskogo lıteratýrnogo yazyka, prınımaemye gosýdarstvennoı termınologıcheskoı komıssıeı», «K peresmotrý kazahskoı orfografıı» (1935 j.) dep atalatyn…
Read MoreTÚRKIYADAǴY QAZAQSTANDYQ STÝDENTTERDIŃ 1-SHI QURYLTAIY
5-7 jeltoqsan kúnderi aralyǵynda Sakarıya shaharynda joǵarǵy oqý oryndarynda bilim alýshy stýdentter bas qosty. Sakarıya qazaqstandyq stýdentter qaýymdastyǵy men Qazaqstannyń Túrkıyadaǵy elshiligi uıytqysymen ótken ataýly shara, memlekettik «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy, «Jastar jyly» jáne táýelsizdik kúnine oraılastyryldy. Oǵan Qazaqstannyń Túrkıyadaǵy Elshisi Abzal Saparbekuly, Sakarıya gýbernatory Ahmet Hamdı Navır, TR qorshaǵan orta vıce- mınıstri Mýjahıt Demırtash, Sakarıya oblysy ákimi Ahmet Hamdı Naıır, Sakarıya meri Ekrem YUje, SHeteldik túrik jáne týystas halyqtar qaýymdastyǵy Vıce – prezıdenti Saıd YUsýf, Sakarıya ýnıversıtetiniń rektory Fatıh Savashan, Sakarya Qazaqstandyq Stýdentteri qaýymdastyǵynyń tóraǵasy Erasyl Beksultanov, jetekshi Lazıza Nurpeıis,…
Read More"LATYN GRAFIKASYNA NEGIZDELGEN QAZAQ ÁLIPBIINE KÓSHÝ JAǴDAIYNDA JOO POQ-NYŃ KÁSIBI QUZYRETTILIGIN ARTTYRÝ" KÝRSY.
Elbasy N.Á.Nazarbaevtyń 2018 jylǵy 19 aqpandaǵy № 637 Jarlyǵymen jańa qazaq álipbı úlgisiniń bekitilýi til salasynda júzege asyrylǵan mańyzdy qadam boldy . Nátıjesinde atalǵan Jarlyqty iske asyrý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń 2018 jylǵy 3 naýryzdaǵy № 27-r Ókimimen «Qazaq tili álipbıin latyn grafıkasyna 2025 jylǵa deıin kezeń kezeńmen kóshirý jónindegi is-sharalar jospary» bekitilip, búginde ǵalymdar jáne sala mamandary atalǵan álipbıdi josparly túrde kezeń kezeńimen júzege asyrýda. Osy josparǵa saı, Nur-Sultan qalasynda ótip jatqan “Latyn grafıkasyna negizdelgen qazaq álipbıine kóshý jaǵdaıynda JOO POQ-nyń kásibı quzyrettiligin arttyrý” kýrsyna Q.Jubanov atyndaǵy AÓMÝ –…
Read MoreSAMET AZAP, TÚRKI ÁDEBIETIN ZERTTEÝSHI MAMAN: "MAQSATYM – QAZAQ JASTARYNA TÚRIK ÁDEBIETIN OQYTÝ"
Búginde halyqaralyq yntymaqtastyqty nyǵaıtyp, bilim sapasyn odan ári jetildirýge baǵyttalǵan akademıyalyq utqyrlyq baǵdarlamasy oqytýshylardyń biliktiligin arttyryp qana qoımaı, bilim alýshylardyń da tanymyn keńeıtýge aıryqsha yqpal etip keledi. Bul baǵytta tájirıbe men bilim almasý — atalmysh jobanyń eń utymdy tusy bolyp sanalady. Osy oraıda, Q.Jubanov atyndaǵy Aqtóbe óńirlik memlekettik ýnıversıtetine Túrkıya Respýblıkasynyń Kastamoný ýnıversıtetinen arnaıy kelgen fılologıya ǵylymdarynyń PhD doktory, túrki ádebıetin zertteýshi maman Camet Azappen suhbattasqan edik. «MUǴALJAR»: Samet myrza, Qazaqstanǵa qosh keldińiz! Sózdiń basyn Halyqaralyq akademıyalyq utqyrlyq baǵdarlamasyna degen kózqarasyńyzdan bastasaq… S.AZAP: Qazirgi tańda bilim alýshylar men oqytýshylar úshin…
Read MoreLATYN ÁLIPBIINIŃ JAŃA NUSQASY USYNYLDY
«Qazaq tili álipbıin kırıllıcadan latyn grafıkasyna kóshirý týraly» Elbasynyń baǵdarlamasyna sáıkes 2025 jylǵa deıin latyn qarpine túbegeıli kóshý mindeti tur. Osy mindetti júzege asyrý maqsatynda álipbıdiń buǵan deıin 3 nusqasy usynylǵan bolatyn. Alaıda usynylǵan nusqalar belgili deńgeıde talaptarǵa jaýap bermegendikten ózgeris engizýdi qajet etti. Sonyń nátıjesinde qarasha aıynyń 6- synda A.Baıtursynuly atyndaǵy Til bilimi ınstıtýtynyń mamandary latyn álipbıiniń jańa nusqasyn usyndy. Bul nusqanyń ereksheligi jańa 5 “ch”, “v”, “f”, “h” ı “w” sımvol engizilgen. Til mamandarynyń aıtýynsha bul nusqa qazaq tiliniń tildik tabıǵatyn qaıta qalpyna keltiretinin aıtady. «Ý” dybysynyń tańbalanýyna…
Read MoreTÚRIK TILINEN "SÓILESÝ KLÝBYNYŃ" ASHYLÝY
2019 jylǵy 2 qarashada Q.Jubanov atyndaǵy AÓMÝ-niń Halyqaralyq yntymaqtastyq ortalyǵynda túrik tilin úırenýshilerge arnalǵan «Sóılesý klýby (Speaking club)» ashyldy. Klýbtyń maqsaty – stýdentterdiń kommýnıkatıvti mashyqtaryn arttyrý, erkin sóıleýdi jáne óz oılaryn jetkizýdi úıretý. Túrikshe sóılesý klýbynyń alǵashqy sabaǵyn Túrkıya Respýblıkasy Kastomoný ýnıversıtetinen kelgen oqytýshy Omer Farýk Atesh ótkizdi. Stýdentter úlken qyzyǵýshylyqpen tyńdap, túrli saýaldar qoıdy. Sabaq barysynda túrli oıyndar oınalyp, ashyq pikir almasý boldy. Aýyzeki tilde túrikshe sóıleý mádenıetińizdi arttyrǵyńyz kelse, bizdiń klýbqa múshelikke qosylyńyz. Túrikshe sóılesý klýbynyń sabaqtary budan keıin apta saıyn beısenbi kúnderi saǵat 16.30 Q.Jubanov atyndaǵy AÓMÝ-niń…
Read MoreABAIDY SABATQAN ORAZBAI KIM?
Keńestik zamanda kemeńger Abaıdy tanýdyń birjaqty bolýynyń bir belgisi aqyndy óz ortasynan, aınalasynan bólip alyp, jeke-dara zertteýge umtyldyq. Abaıdy qorshaǵan ortasy, ádebı aınalasy týraly sózge tıym salyndy. Basqasyn bylaı qoıǵanda áke Qunanbaı men Abaı arasyna syna qaǵyldy. 1923 jyly «Aqjol» gazetinde jarıyalanǵan «Abaı» atty maqalasynda aqyn óleńderiniń ishki ıdeyalyq mánin den qoya zerttep, onyń zamanymen qabystyra taldaý júrgizgen tatar zertteýshisi Abdrahman Saǵdıdyń «Abaıdyń hám barlyq qazaq halqynyń otyrǵan orny, qonyp júrgen sheti kórinbes keń shólder, meńireý únsiz dalalar…
Read More“TEŃBIL DOP” DODASYNDAǴY BELSENDI QAZAQ STÝDENTTERI
Qazaqstan Resp ýblıkasy Tuńǵysh Prezıdentiniń “Bolashaqqa baǵdar: Rýhanı jańǵyrý” joldaýynyń ayasynda, Jastar jylyna oraı uıymdastyrylǵan, Túrkıyadaǵy qazaqstandyq jastar arasyndaǵy “Teńbil dop” dodasyna Sakaryadaǵy Qazaqstandyq Stýdentter Birlestigi qatysyp, belsendilik tanytty Sakarya ýnıversıtetindegi Qazaqstan stýdentteri birlestiginiń tóraǵasy Erasyl Beksultanov
Read More